Kısa bir müddet evvel gökbilimciler, bilinen en büyük kahverengi cücelerden birini, yani Jüpiter’in 75 ile 90 katı ortasında bir kütleye ve 8.000 K (yaklaşık 7.725° Santigrat) sıcaklığa sahip bir cismi tespit ettiler.
Karşılaştırma için belirtmek gerekirse, Güneş’in yüzeyi sırf 5.772 K (yaklaşık 5500° Santigrat) sıcaklığa sahip. Gökbilimciler, 2019 ve 2020 yıllarında Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobunu kullanarak çok sıcak, çok büyük bir kahverengi cüceyi gözlemlediler. Bulguları ise kısa bir müddet evvel Nature Astronomy mecmuasında yayınlandılar.
Kahverengi cüce nedir?
Kahverengi cüceler, gezegenler ile yıldızlar ortasında garip bir pozisyona sahip. Bu cisimler, Jüpiter üzere gaz devlerinden daha büyük olmalarına karşın küçük yıldızlardan daha küçük. Kahverengi cüceler, yıldızların nükleer füzyonları için hidrojen yakmaları için gereken kütleye sahip olmadıkları için, bazen başarısız yıldızlar olarak da isimlendirilir.
Son araştırma grubu daha saygılı bir yaklaşım benimseyerek cismi (WD 0032-317B) “ışınlanmış Jüpiter benzeri” olarak isimlendiriyor. Kahverengi cüce, Dünya’dan 1.406 ışıkyılı uzaklıktaki bir beyaz cüce yıldızın yörüngesinde dönüyor. Takım, kahverengi cücenin yaklaşık bir milyon yıl öncesine kadar partneri beyaz cüceyle birlikte bir gaz zarfı içinde olduğunu öne sürüyor.
Kahverengi cüceler, yıldızların parlaklıklarını ve aktif sıcaklıklarını gösteren Hertzsprung-Russell diyagramında ekseriyetle en soğuk, en sönük cisimler oldukları için bu cismin yüksek sıcaklığı bilhassa dikkat cazip oluyor.
Kahverengi cüce, beyaz cüce komşusu ile gelgit kilitlidir, yani kavurucu gündüz tarafı her vakit yüzey sıcaklığı yaklaşık 37.000 K (yaklaşık 36725° Santigrat) olan beyaz cüceye bakar. Kahverengi cücenin gece tarafı sıcaklığı, yıldıza bakan tarafından çok daha soğuktur ve yaklaşık 2.000 K (yaklaşık 1725° Santigrat) civarındadır.
Kahverengi cüceleri sıcak Jüpiterler ile, yani mesken sahibi yıldızlarının etrafında dönen ve onları çok sıcak yapan gaz devi öte gezegenlerle karşılaştırmak yeni bir olgu değil. Gökbilimcilerin 2021 yılında Jüpiter’de kahverengi cücelerde görülenlere emsal şeritler ve kutup fırtınalarına dair deliller bulmaları ile bir arada, bu benzetmenin daha evvel fark edilenden daha uygun olduğu kanıtlandı. Fakat cüceler suyun kaynama noktasından daha soğuk da olabilirler. Bilinen en soğuk kahverengi cüce -23° Santigrat üzere soğuk bir sıcaklığa sahip ve bu da kimi tariflere nazaran bir kahverengi cüce değil, sıra dışı bir öte gezegen olduğu manasına gelir.
