2020 yılında Çinli araştırmacılar, Yutu-2 LPR keşif aracının kayıtlarını kullanarak Ay’ın yüzeyinin birinci 40 metre altını haritalandımışlardı. Bilim insanları, açığa çıkarılan yüzey derinliğini 40 metreden 305 metreye çıkarmayı başardı. Böylece bilim dünyası için değişik gelişmeler yaşandı.
Ay yüzeyinin altında birkaç saklı yapı ortaya çıktı
Bu yapı katmanlarının, meteor ve asteroit çarpmaları sonucu açığa çıkan lavların soğumasının akabinde geride kalan volkanik kayaçlar olduğu düşünülüyor. Araştırmacılar bulgularını Journal of Geophysical Research mecmuasında paylaştı. Bulgular, uydumuzun daha evvel bilinmeyen milyarlarca yıllık tarihini ortaya koyuyor.
Bu Ay yüzeyi haritaları, 2019’da Ay’ın uzak yüzüne muvaffakiyetle inen birinci uzay aracı olan Çin’in Chang’e-4 keşif aracında bulunan Lunar Penetrating Radar (LPR) sayesinde mümkün oldu. Artık Chang’e-4, LPR kullanarak araştırmacılara uydunuzun daha evvel hiç olmadığı kadar derinlerine bakma fırsatı verdi.
LPR tarafından elde edilen yeni datalar, uydumuzun yeraltı yüzeyinin birinci 40 metresinin çok sayıda toz, toprak ve kırık kaya katmanından oluştuğunu gösteriyor. O noktadan itibaren Ay’ın yüzeyinin derinliklerine gerçek ilerledikçe evvel ince, sonra da çok daha kalın yapıda volkanik kaya katmanları görüldü.
Bilim beşerlerine nazaran daha ince ve daha yeni katmanların, lav akışının daha yakın vakitteki patlamalar sırasında çok daha ince olduğunu gösteriyor. Bu da Ay’daki volkanik faaliyetlerin ne vakit gerçekleştiğine ışık tutuyor.
Bu keşif, Ay’daki volkanik faaliyetlerin birçoklarının yaklaşık bir milyar yıl evvel sona erdiğine dair süregelen teorilerle birebir doğrultuda görünse de kimi ispatlar 100 milyon yıl kadar evvel patlamalar olduğunu da gösteriyor. Püskürmeler durduğu için uydu çoğunlukla “jeolojik olarak ölü” kabul ediliyor, münasebetiyle Ay’ın yeraltı haritasına sahip olmak bunu kesin olarak bilmeye yardımcı olabilir.
Sonuç olarak, Ay’ın yüzeyinin altındaki bu kapalı yapıları keşfetmek heyecan verici zira gezegenimizin uydusu hakkında bilmediğimiz hala çok şey var. Şanslıyız ki Chang’e-4’ün şimdi işi bitmedi. Ay uydumuzu keşfetmeye ve incelemeye devam ettikçe Çinli keşif aracından daha fazla keşif görmeyi bekliyoruz ve muhtemelen Artemis III bu on yılın sonunda aya indiğinde daha fazlasını öğreneceğiz.
